SỬ DỤNG ĐƯỜNG ĐỂ LÀM GIẢM PHÙ NỀ HẬU MÔN TẠM

1. Tại sao cần sử dụng đường cát để giảm phù nề hậu môn tạm?
Hậu môn tạm (stoma) có thể gặp biến chứng sa ruột, gây phù nề nghiêm trọng do dịch tích tụ và áp lực từ ruột sa ra ngoài. Biện pháp bảo tồn như sử dụng đường cát giúp giảm phù nề một cách hiệu quả, hạn chế cần can thiệp phẫu thuật khẩn cấp.

2. Loại đường nên sử dụng
Chỉ sử dụng đường cát (granulated sugar) vì tính chất hấp thụ dịch. Các loại đường mịn hơn như đường bột (icing sugar) ít phổ biến hơn và không phù hợp cho phương pháp này​​.

3. Hướng dẫn sử dụng đường cát

Các Bước Cụ Thể Sử Dụng Đường Cát Để Giảm Phù Nề Hậu Môn Tạm

• Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ
  • Đường cát (khoảng 100-200g, đảm bảo sạch và khô)
  • Găng tay y tế (nếu có).
  • Nước muối sinh lý (hoặc nước chín để nguội)
  • Gòn/ Gạc
  • Bộ đế dán và túi chứa phân (nếu cần thay túi chứa mới).
• Bước 2:Tháo đế và túi chứa phân
  • Có thể dùng găng tay hoặc không, phải vệ sinh tay trước và sau khi chăm sóc.
  • Cẩn thận,nhẹ nhàng tháo túi và đế chứa phân ra khỏi hậu môn tạm.
  • Quan sát kỹ vùng hậu môn tạm để đánh giá mức độ phù nề, ruột bị sa, niêm mạc ruột có đổi màu (tím, đen, hay màu bất thường), chảy máu.
  • Vệ sinh sạch niêm mạc hậu môn tạm và vùng da xung quanh.
• Bước 3: Rắc đường cát lên vùng hậu môn tạm
  • Rắc một lượng đường cát vừa đủ (phủ kín toàn bộ bề mặt đoạn ruột bị sa ra ngoài)
  • Đảm bảo đường tiếp xúc đều với toàn bộ bề mặt đoạn ruột bị sa ra ngoài.
  • Để đường trên khu vực này trong khoảng 15–20 phút. Trong thời gian này, đường sẽ hút dịch từ ruột, giúp giảm phù nề.
• Bước 4: Vệ sinh lại hậu môn tạm và vùng da xung quanh bằng nước muối sinh lý hoặc nước chín để nguội
  • Đảm bả o rửa sạch để loại bỏ hết phần đường còn sót lại, không làm tổn thương mô mềm.
  • Dùng gòn/gạc lau khô nhẹ nhàng vùng da xung quanh, không lau khô niêm mạc hậu môn tạm.
• Bước 5: Đặt lại đế và túi chứa phân
  • Cắt miệng đế vừa vặn với hậu môn tạm, không nên cắt miệng đế quá nhỏ có thể gây chèn ép hậu môn tạm gây phù nề và hoại tử.
• Bước 6: Theo dõi sau khi thực hiện
  • Theo dõi tình trạng hậu môn tạm trong vòng 24–48 giờ để đảm bảo phù nề không tái phát.
  • Quan sát các dấu hiệu bất thường như: đỏ, chảy máu, đau hoặc ruột sa ra nhiều hơn,không ra phân, bụng chướng,  Nếu có các dấu hiệu này, cần liên hệ đưa bé đến cơ sở y tế để thăm khám.
  • Trong trường hợp phù nề không cải thiện sau 1–2 lần áp dụng, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế để được xử trí thêm.

• Lưu ý quan trọng:

  Phương pháp này chỉ phù hợp cho các trường hợp phù nề nhẹ đến trung bình, không có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc hoại tử ruột. Thân nhân cần được hướng dẫn chi tiết bởi nhân viên y tế trước khi thực hiện. Thân nhân có thể liên hệ với Câu lạc bộ Chăm sóc lỗ mở ruột ra da để được tư vấn  nếu cần

4. Các lưu ý quan trọng

• Chỉ áp dụng phương pháp này khi ruột không có dấu hiệu hoại tử hoặc chảy máu.
• Nếu không thể đẩy ruột sa trở lại hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ bác sĩ ngay lập tức.
• Phương pháp này phù hợp với các trường hợp nhẹ, ở cơ sở y tế hoặc tại nhà với sự hướng dẫn từ nhân viên y tế.

5. Ưu điểm của phương pháp

• Đơn giản, dễ thực hiện, không cần dụng cụ phức tạp.
• Giảm phù nề nhanh chóng, hạn chế nguy cơ phải phẫu thuật khẩn cấp.
• Chi phí thấp, có thể áp dụng ngay cả ở các cơ sở y tế vùng sâu, vùng xa​​.

6. Kết luận
Sử dụng đường cát là một biện pháp an toàn, hiệu quả trong việc quản lý phù nề hậu môn tạm. Người nhà bệnh nhân nên được hướng dẫn chi tiết và luôn theo dõi tình trạng bệnh nhân sau khi áp dụng biện pháp này.

 Tài liệu tham khảo

1. Sharma Mitrajit, Choudhury Devajit, Malakar Jaydeep. "Topical granulated sugar for a prolapsed uncomplicated stoma." International Journal of Health Research and Medico-Legal Practice, 2021;7(1):94-95. DOI: 10.31741/ijhrmlp.v7.i1.2021.16​.

2. Mohammed O, West M, Chandrasekar R. "Granulated sugar to reduce an incarcerated prolapsed defunctioning ileostomy." BMJ Case Reports, 2013. DOI: 10.1136/bcr-2012-007565​.

3. Shapiro R, Chin EH, Steinhagen RM. "Reduction of an incarcerated, prolapsed ileostomy with the assistance of sugar as a desiccant." Techniques in Coloproctology, 2010;14:269-271​.

4. Myers JO, Rothenberger DA. "Sugar in the reduction of incarcerated prolapsed bowel." Diseases of the Colon & Rectum, 1991;34:416-418​.

5. Brandt ARML, Schouten O. "Sugar to reduce a prolapsed ileostomy." New England Journal of Medicine, 2011;364:1855​.